بدترین هفته بازارهای مالی آمریکا بعد از کرونا

با واکنش متقابل چین به تعرفه‌های تجاری تازه دونالد ترامپ، در آخرین روز هفته آشفتگی بازارهای مالی آمریکا تشدید شد. چین اعلام کرده اقدام‌های مشابهی انجام می‌دهد که احتمال بالاگرفتن جنگ تجاری و آسیب به اقتصاد جهانی را شدت می‌دهد.

شاخص‌های هر سه بورس اصلی آمریکا روز جمعه چهارم آوریل، بیش از پنج درصد سقوط کرد. شاخص اس‌اندپی متشکل از ۵۰۰ سهام شرکت‌های بزرگ که معیاری از عملکرد بازار سهام آمریکاست، حدود شش درصد ریزش داشت. اتفاقی که بدترین هفته بازار سهام آمریکا را بعد از همه‌گیری ویروس کووید در سال ۲۰۲۰ میلادی رقم زد.

در بریتانیا شاخص بورس اوراق بهادار «فوتسی» متشکل از ۱۰۰ شرکت بورس لندن، حدود ۵ درصد کاهش داشت که در پنج سال گذشته شدیدترین افت شاخص بوده است. بازارهای سهام آسیا هم به همین ترتیب ریزش داشت و در فرانسه و آلمان هم وضعیتی مشابه اتفاق افتاد.

آقای ترامپ که وعده داده نظم تجارت جهانی را تغییر می‌دهد، بی‌اعتنا به نگرانی‌ها درباره شوک وارد شده به بازار، اعلام کرد که بازار کار آمریکا قوی است.او در شبکه‌های اجتماعی به طرفداران خود گفت: «محکم بایستید، ما نمی‌بازیم.»

از زمان اعلام تعرفه‌های جدید ۱۰ درصدی ترامپ بر واردات کالا از تمام کشورها، بازار بورس جهانی هزاران میلیارد دلار از ارزش خود از دست داده‌اند؛ این تعرفه‌ها شامل کالاهای ده‌ها کشور از جمله شرکای کلیدی تجاری مانند چین، اتحادیه اروپا و ویتنام می‌شود، که در مواردی تعرفه‌های بیشتری هم برای آنها وضع شده است.

تحلیلگران می‌گویند این تدابیر تازه که برخی از آن‌ها از روز شنبه اجرا می‌شود، از سال ۱۹۶۸ بیشترین افزایش ناگهانی مالیات در آمریکا بوده است.

آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند این قوانین تازه باعث کاهش تجارت جهانی شود و حتی بسیاری از کشورها را وارد رکود اقتصادی کند.

چین روز جمعه در واکنش به ترامپ، بر کالاهای آمریکایی تعرفه‌های وارداتی ۳۴ درصدی اعمال کرد، صادرات مواد معدنی کلیدی را محدود ساخت و شرکت‌های آمریکایی را به فهرست سیاه خود اضافه کرد. چین اقدامات ترامپ را «زورگویی» و ناقض قوانین بین‌المللی تجارت خواند.

به نظر می‌آید سایر کشورها امید دارند بتوانند با آمریکا به توافق برسند؛ هرچند پیام‌های متناقضی درباره تمایل کاخ سفید به مذاکره ارسال می‌شود.
ماروش شِفچوویچ، مسئول تجارت اتحادیه اروپا که در حال برنامه‌ریزی برای واکنش متقابل است، روز جمعه گفت یک گفت‌وگوی «صریح» دو ساعته با مقام‌های آمریکایی داشته است. او در شبکه‌های اجتماعی نوشت رابطه تجاری نیاز به «رویکردی تازه» دارد.

آقای شفچوویچ گفت: «اتحادیه اروپا به مذاکرات معنادار متعهد است، اما آماده دفاع از منافع خود نیز است. ما در تماس خواهیم بود.»

تعرفه‌‌های تازه ترامپ در راستای وعده‌هایی است که سال گذشته در کارزار انتخاباتی خود داده بود.

اما این اقدام‌ها گسترده‌تر از آن چیزی بود که برخی تحلیلگران انتظار داشتند. تا جایی که باعث شد بدترین هفته برای بازار بورس از سال ۲۰۲۰ رقم بخورد؛ زمانی که همه‌گیری بیماری کرونا منجر به تعطیلی‌های گسترده در سراسر جهان شد.

سقوط ناگهانی ابتدا از شرکت‌هایی مانند اپل و نایکی آغاز شد که به‌شدت به تولیدات آسیایی وابسته‌اند. اما روز جمعه این روند به بخش‌هایی کشیده شد که معمولا از تعرفه‌ها تأثیر مستقیم نمی‌گیرند، مانند کالاهای اساسی مصرفی، بهداشت و درمان، و خدمات عمومی.

مایک دیکسون، رئیس تحقیقات و استراتژی‌های الگوریتمی شرکت سرمایه‌گذاری هورایزن، می‌گوید هفته‌ها طول می‌کشد تا تاثیر تعرفه‌‌های تازه ترامپ مشخص شود: «رک و پوست‌کنده بگویم، جو حاکم بسیار تلخ است و باید هم همین‌طور باشد.»

او افزود: «آنچه واقعا ما را نگران کرده، چیزی است که حدود ساعت شش صبح دیدیم [زمانی که چین پاسخ داد] و باید دید چند مورد دیگر مثل این در راه است؟»

بانک جی‌پی مورگان در آمریکا، در یادداشتی به سرمایه‌گذاران اعلام کرد برآوردش از احتمال رکود اقتصادی جهان در سال جاری میلادی ۶۰ درصد است. این برآورد ۴۰ درصد بیش از پیش‌بینی قبلی این بانک است. این بانک آمریکایی هشدار داده شوک ناشی از تعرفه‌های جدید می‌تواند رشد اقتصادی آمریکا را در سال پیش رو ۲ درصد کم کند.

برخی از سرمایه‌گذاران این زیان‌های فعلی را کم‌اهمیت می‌دانند و می‌گویند این ریزش‌ها بعد از افزایش خیره‌کننده ارزش سهام در آمریکا در چند سال گذشته اتفاق افتاده است.

تیم پاگلیارا، مدیر عامل شرکت کپ‌ولث در ایالت تنسی آمریکا، می‌گوید: «تغییراتی که در بازار می‌بینیم شدید است، چون سقوط بازار بسیار سریع‌تر از رشد آن اتفاق می‌افتد.»

به گفته او کاخ سفید تلاش می‌کند تا یک «تغییر بزرگ» در تجارت جهانی ایجاد کند و این اقدام ضروری است.

مدیر عامل کپ ولث اضافه کرد: «در تمام دوران کاری درباره ناترازی تجاری صحبت شده است. بنابراین باید یک اتفاقی بیفتد. ما باید شرایط بازی را در این روابط نابرابر به تعادل برسانیم.»

جروم پاول، رئیس بانک مرکزی آمریکا هم جمعه گفت تصور می‌کند اقتصاد همچنان «محکم وقوی» است و آمارها نشان می‌دهد وضعیت اشتغال در ماه مارچ همچنان پایدار است.

با این حال آقای پاول هم اذعان کرد که یک وضعیت نامطمئن در بازار جریان دارد.

پاول گفت: «متوجه هستیم که تعرفه‌ها بیش از حد انتظار بالا رفته است، بالاتر از همه آن چیزی که پیش‌بینی‌ها نشان می‌داد.»

او هشدار داد رشد اقتصادی احتمالا کند و قیمت‌ها بیشتر می‌شود.منبع